Thu về cùng thưởng thức cốm Làng Vòng

     Thu về mang theo cái hanh khô và lành lạnh của gió heo may. Tiết trời Hà nội mát mẻ thì cũng là lúc Làng Vòng bắt đầu vụ cốm. Tôi vẫn nhớ những ngày đầu thu, ngồi đợi mẹ đi chợ về để nhận quà. Thích nhất là được nhận gói cốm xanh, thơm mùi sen. Còn gì tuyệt vời hơn khi thưởng thức món chuối tiêu chấm cốm. Những hạt cốm xanh, thơm, dẻo, càng nhai càng ngọt bùi mới ngon làm sao.

Cốm Làng Vòng

     Làng Vòng nay thuộc phường Dịch Vọng, quận Cầu Giấy, Hà Nội, từ xa xưa đã nổi tiếng với đặc sản cốm:

Cốm Vòng, gạo tám Mễ Trì
Tương bần, húng Láng còn gì ngon hơn!

     Nghề làm cốm làng Vòng, bắt nguồn từ truyền thuyết: Vào một mùa thu cách đây cả ngàn năm, khi lúa bắt đầu uốn câu thì trời đổ mưa to, gió lớn, đê vỡ, ruộng lúa cao nhất đồng cũng chìm nghỉm. Người làng Vòng đành mò cắt những bông lúa còn non ấy đem về rang khô, ăn dần, chống đói. Không ngờ cái sản phẩm bất đắc dĩ ấy lại có hương vị riêng, rất hấp dẫn, khiến người làng Vòng thường hay làm để ăn chơi mỗi khi mùa thu đến.

     Cứ mỗi lần làm là một lần rút kinh nghiệm, sáng tạo thêm nên hạt cốm ngày càng xanh, càng mỏng, càng dẻo, càng thơm.

     Và cốm làng Vòng vượt qua khỏi lũy tre làng, theo những gói quà, những gánh hàng rong đến với người thân, đến với người ăn chơi sành điệu, trở thành món ăn tao nhã nổi tiếng của người Hà nội.

    Quy trình làm cốm: lúa nếp cái gặt về, tuốt lấy hạt, sàng bỏ những cọng rơm, đãi qua nước, chọn lấy những hạt mẩy rồi đổ vào chảo rang. Để giữ được nhiệt, bếp lò rang cốm phải đắp bằng xỉ than dày trên miệng và dưới chân, nhưng không đốt bằng than mà phải dùng củi để dễ điều chỉnh lửa cho hạt gạo chín đều.

     Lúc đầu rang vừa lửa, khi hạt nếp tái trắng thì bớt lửa. Hạt thóc rang phải đảo liên tục, sao cho nóng đều. Rang khoảng 30 phút thì xem thử, mỗi lần bốc vài hạt đặt lên miếng gỗ, lấy ngón tay cái miết mạnh lên từng hạt thóc, nếu thấy đa số hạt róc vỏ- là được.

     Thóc rang xong, để nguội, cho vào cối giã. Giã mươi phút, thấy có trấu thì xúc ra, sảy trấu đi, lại giã,  mỗi lần phải tùy theo cốm khô hay ướt mà có biện pháp xử lý. Lần giã thứ 5 phải phân cốm ra làm 3 loại: cốm rón, cốm non và cốm gốc và giã riêng từng loại trong hai lần cuối.

     Cốm được gói thành hai lớp lá. Lớp trong là lá ráy xanh và mát giữ cho cốm khỏi khô, không phai nhạt màu, thường dùng lá chuối hoặc lá khoai nước rửa sạch lau khô; Lớp ngoài là lá sen có hương thơm thoang thoảng.

     Ngày nay, cốm còn được chế biến thành bánh, chè, xôi... Bánh cốm đi chung với bánh su sê trở thành cặp bánh không thể thiếu trong lễ ăn hỏi từ lâu nay của người miền Bắc.

      Bánh cốm Hà Nội có nhiều nơi nhưng nổi tiếng nhất là bánh cốm ở phố Hàng Than. Còn chè cốm, khi ăn thường múc ra bát sứ nhỏ. Chè nấu loãng bằng đường trắng và bột dong trong suốt, thấp thoáng những hạt cốm xanh, thoảng mùi nếp và tinh dầu hoa bưởi hoặc hoa nhài, điểm thêm chút dừa thái sợi quyến rũ đến lạ lùng./.